La Chispa: dé website voor liefhebbers van Latijns Amerika
Journalistiek, betrokken, informatief en scherp
Uitgelicht
Politiek & Maatschappij
Economie & Ondernemen
Zuid-Amerika
Kunst & Cultuur
Milieu en Natuur
Midden-Amerika
LA Algemeen
Vrije tijd & Toerisme
Onderzoek & Wetenschap
Zuid-Amerika
Midden-Amerika
LA algemeen
Cariben
Klik hier voor alle artikelen van de Argentinië special, oktober/november 2023
Nieuws
Javier Milei gekozen tot nieuwe president van Argentinië
Argentinië hield zondag 19 november de belangrijkste verkiezingen in zijn recente geschiedenis. De ultraliberale kandidaat van La Libertad Avanza, Javier Milei, is uitgeroepen tot winnaar van de verkiezingen en versloeg Sergio Massa, de peronistische kandidaat van Unión por la Patria.
Draagt politiemissie bij aan oplossingen in Haïti?
Vorige week was er dan eindelijk een doorbraak rond Haïti. Ruim een jaar geleden vroeg de facto premier Ariel Henry de Verenigde Naties om steun bij het beteugelen van het bendegeweld in het land. Maar niemand stond te springen om hieraan bij te dragen in de vorm van militairen of agenten. De ervaringen met eerdere missies zijn immers niet positief. Toch besloot de Veiligheidsraad, met onthouding van stemmen door Rusland en China, akkoord te gaan met het voorstel van Kenia om 1.000 politieagenten te sturen. Op de site van de Verenigde Naties wordt het een “historische” ondersteuningsmissie genoemd. Iedereen is het erover eens dat er iets moet gebeuren. Maar of een politiemissie de oplossing is wordt door sommigen betwijfeld.
Javier Milei gekozen tot nieuwe president van Argentinië
Argentinië hield zondag 19 november de belangrijkste verkiezingen in zijn recente geschiedenis. De ultraliberale kandidaat van La Libertad Avanza, Javier Milei, is uitgeroepen tot winnaar van de verkiezingen en versloeg Sergio Massa, de peronistische kandidaat van Unión por la Patria.
Geweld in Haïti groeit terwijl overheid toekijkt
Het geweld blijft toenemen in Haïti. En terwijl het geweld zich tot voor kort concentreerde in en rond de hoofdstad Port-au-Prince, breidt het zich nu uit naar omliggende regio’s, zoals de Artibonite, een landbouwgebied ten noorden van Port-au-Prince. De facto premier Ariel Henry dringt aan op ingrijpen door de Verenigde Naties. Veel Haïtianen zien in de passieve houding van de regering tegenover het geweld boze opzet. Henry heeft er baat bij, wanneer de situatie onhoudbaar wordt. De bevolking is het slachtoffer.
Haïtiaanse mensenrechtenactivist mag buurland niet meer in
In navolging van de Verenigde Staten en Canada heeft de Dominicaanse Republiek nu ook een lijst opgesteld met namen van Haïtianen die niet langer welkom zijn. Maar waar het in de Verenigde Staten en Canada mensen betreft die direct gelinkt kunnen worden aan het geweld en de straffeloosheid in het Caribische land (politici, criminelen en bendeleiders) heeft de Dominicaanse Republiek een opmerkelijke naam toegevoegd: mensenrechtenactivist Pierre Espérance. Mensenrechtenorganisaties zijn verbijsterd.
Argentinië voegt een miljoen nieuwe armen toe in 2022, tot 39,2% van de bevolking
Volgens de donderdag gepubliceerde index voor de tweede helft van vorig jaar verdient 8,1% van de Argentijnen niet genoeg om voedsel te kopen. Inflatie voorspelt een nog slechter 2023.
“Geen straffeloosheid voor brand in detentiecentrum voor migranten” zegt de president van Mexico
De Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador heeft beloofd dat er “geen straffeloosheid” zal zijn voor degenen die verantwoordelijk zijn voor een brand in een detentiecentrum waarbij tientallen migranten om het leven zijn gekomen. Degenen die verantwoordelijk worden bevonden voor “het veroorzaken van deze pijnlijke tragedie zullen worden gestraft in overeenstemming met de wet”, zei de Mexicaanse leider.
Braziliaanse regering start de “Nooit Meer Week”, 59 jaar na de staatsgreep van 1964
Brazilië probeert de nagedachtenis van slachtoffers te beschermen in een week van acties tegen de dictatuur. Aanstaande vrijdag herdenkt Brazilië de staatsgreep die op 31 maart 1964 de constitutionele regering van João Goulart omverwierp en een militaire dictatuur instelde die duurde tot 1985.
Geweld in Haïti groeit terwijl overheid toekijkt
Het geweld blijft toenemen in Haïti. En terwijl het geweld zich tot voor kort concentreerde in en rond de hoofdstad Port-au-Prince, breidt het zich nu uit naar omliggende regio’s, zoals de Artibonite, een landbouwgebied ten noorden van Port-au-Prince. De facto premier Ariel Henry dringt aan op ingrijpen door de Verenigde Naties. Veel Haïtianen zien in de passieve houding van de regering tegenover het geweld boze opzet. Henry heeft er baat bij, wanneer de situatie onhoudbaar wordt. De bevolking is het slachtoffer.
Haïtiaanse mensenrechtenactivist mag buurland niet meer in
In navolging van de Verenigde Staten en Canada heeft de Dominicaanse Republiek nu ook een lijst opgesteld met namen van Haïtianen die niet langer welkom zijn. Maar waar het in de Verenigde Staten en Canada mensen betreft die direct gelinkt kunnen worden aan het geweld en de straffeloosheid in het Caribische land (politici, criminelen en bendeleiders) heeft de Dominicaanse Republiek een opmerkelijke naam toegevoegd: mensenrechtenactivist Pierre Espérance. Mensenrechtenorganisaties zijn verbijsterd.
Argentinië voegt een miljoen nieuwe armen toe in 2022, tot 39,2% van de bevolking
Volgens de donderdag gepubliceerde index voor de tweede helft van vorig jaar verdient 8,1% van de Argentijnen niet genoeg om voedsel te kopen. Inflatie voorspelt een nog slechter 2023.
Artikelen
Aymara, migratieonderzoek en zelfreflectie in noord-Chili
Mijn naam is Mariela Miranda van Iersel, en zoals je uit mijn twee achternamen kunt afleiden, ben ik half Chileens en half Nederlands. Gemotiveerd door mijn ervaring als vrijwilliger in sociale integratieprogramma’s, vertrok ik in 2017 van het Chileense huis uit mijn kindertijd naar Nederland voor een interdisciplinaire bachelor in de sociale wetenschappen en economie. In de hoop verder te leren over maatschappelijke uitdagingen, en vooral ook dingen die ik dácht te weten in vraag te stellen, begon ik aan een master in ontwikkelingsstudies aan het International Institute of Social Studies (ISS). Deze opleiding hielp me de real-world uitdagingen die me aan het hart gaan te verbinden aan wetenschappelijke theorieën en beide verder te verkennen door middel van onderzoek.
Departamento 50
In de periode voor de Tweede Wereldoorlog ontstonden in Chili verschillende nationaalsocialistische bewegingen: de MNS en de Chileense afdeling van de Duitse NSDAP, die erg populair was onder Duitse immigranten in het zuiden van Chili. De inlichtingendienst van de nazi’s in Berlijn (Sicherheitsdienst) maakte gebruik van deze sympathisanten bij het opzetten van een spionagenetwerk dat actief was op het hele continent.
Tussen hoop en vrees
Sinds begin 1974, toen de eerste nummers van de voorlopers van LA Chispa van de stencilmachines rolden, zijn Latijns-Amerika en de Cariben op het eerste gezicht onherkenbaar veranderd. In 2004 kennen bijna alle 22 belangrijkste landen een of andere vorm van democratie, al is de kwaliteit daarvan vaak mager. In strikte zin is alleen Cuba niet democratisch. Over socialisme en revolutie praat bijna niemand meer.
Vijftig jaar Latijns-Amerika en La Chispa
De special trappen we af met een overzicht van de jaren 1974 tot 2004: de eerste dertig jaar berichtgeving van La Chispa en haar voorgangers. In # 300 schreef Jan de Kievid een overzicht van de ontwikkelingen in die periode in ‘een conservatief continent met een revolutionaire reputatie’. Aan het begin van het nieuwe millennium leek een nieuw elan de kop op te steken. Meerdere presidenten beloofden hun volkeren een ‘nieuwe toekomst’ en een ‘nieuw ontwaken’. Weg met het verleden, weg met de armoede, achterstelling en ongelijkheid. In Mexico was het de nieuwbakken president Vicente Fox, in Peru was het Alejandro Toledo en in Venezuela, als eerste, Hugo Chávez. In een redactioneel in 2001 maakte La Chispa echter korte metten met deze prachtige vergezichten: ‘Een ex-manager van Coca-Cola, een econoom en een ex-militair; en dat moet de verbeelding aan de macht helpen?’
Democratie in Latijns-Amerika niet langer vanzelfsprekend
Afgelopen jaar is de wereld weer iets minder democratisch geworden en in Latijns-Amerika is de terugval het grootst. Dat komt met name door de scherpe daling van het democratiegehalte van een aantal Midden-Amerikaanse landen. Van het idee van twintig jaar geleden dat de democratie in Latijns-Amerika vrij stevig was verankerd, is weinig meer over. Zo blijkt uit de Democracy Index 2023.
Veel Argentijnen hebben hoop gevestigd op Milei
Over de in december aangetreden nieuwe Argentijnse president Javier Milei wordt heel verschillend gedacht. In La Chispa is vooral gewezen op mogelijke negatieve gevolgen van zijn aangekondigde beleid. In onderstaand artikel betoogt de Nederlander Jan Stroeken, docent macro-economie aan de Universidad de Concepción del Uruguay in Santa Fe in Argentinië, dat van Milei’s beleid wel positieve effecten te verwachten zijn.
De clan van Miraflores in Caracas: kat in het nauw of slimme machiavellisten?
De aanloop naar de presidentsverkiezingen in Venezuela volgend jaar vertoont veel overeenkomsten met een Venezolaanse soapserie. De ontwikkelingen zijn enigszins verrassend en volgen elkaar snel op, maar passen wel binnen een vast stramien. Nieuwste loot is het referendum over de regio Essequibo, die zowel door Venezuela als buurland Guyana wordt beschouwd als hun grondgebied.
Tussen hoop en vrees
Sinds begin 1974, toen de eerste nummers van de voorlopers van LA Chispa van de stencilmachines rolden, zijn Latijns-Amerika en de Cariben op het eerste gezicht onherkenbaar veranderd. In 2004 kennen bijna alle 22 belangrijkste landen een of andere vorm van democratie, al is de kwaliteit daarvan vaak mager. In strikte zin is alleen Cuba niet democratisch. Over socialisme en revolutie praat bijna niemand meer.
Vijftig jaar Latijns-Amerika en La Chispa
De special trappen we af met een overzicht van de jaren 1974 tot 2004: de eerste dertig jaar berichtgeving van La Chispa en haar voorgangers. In # 300 schreef Jan de Kievid een overzicht van de ontwikkelingen in die periode in ‘een conservatief continent met een revolutionaire reputatie’. Aan het begin van het nieuwe millennium leek een nieuw elan de kop op te steken. Meerdere presidenten beloofden hun volkeren een ‘nieuwe toekomst’ en een ‘nieuw ontwaken’. Weg met het verleden, weg met de armoede, achterstelling en ongelijkheid. In Mexico was het de nieuwbakken president Vicente Fox, in Peru was het Alejandro Toledo en in Venezuela, als eerste, Hugo Chávez. In een redactioneel in 2001 maakte La Chispa echter korte metten met deze prachtige vergezichten: ‘Een ex-manager van Coca-Cola, een econoom en een ex-militair; en dat moet de verbeelding aan de macht helpen?’
Democratie in Latijns-Amerika niet langer vanzelfsprekend
Afgelopen jaar is de wereld weer iets minder democratisch geworden en in Latijns-Amerika is de terugval het grootst. Dat komt met name door de scherpe daling van het democratiegehalte van een aantal Midden-Amerikaanse landen. Van het idee van twintig jaar geleden dat de democratie in Latijns-Amerika vrij stevig was verankerd, is weinig meer over. Zo blijkt uit de Democracy Index 2023.
Columns, recensies & Van de redactie
In augustus zien we elkaar
Er is de laatste maanden nogal wat gesproken en geschreven over In augustus zien we elkaar, het postume werk van Gabriel García Márquez (1927-2014) of ‘Gabo’, zoals de Colombianen hem het liefst noemen. En dan gaat het maar zelden over de inhoud van deze novelle, maar vooral over het besluit om de ongepubliceerde tekst uiteindelijk toch als een sfinx uit de as te laten verrijzen.
Moeders van de Candelaria: 25 jaar op zoek naar de waarheid
Op 16 maart vierde Madres de La Candelaria haar 25-jarig bestaan met een bijeenkomst in Museo Casa de Memoria in Medellín. De viering heette ‘Altijd woensdag om twaalf uur’, als eerbetoon aan hun wekelijkse protest in het atrium van de Nuestra Señora de la Candelaria-kerk in Medellín. Aanwezig waren leden van de organisatie en flink wat van de mensen die hen gedurende deze tijd hebben gesteund.
De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname
Het plantageproject waar je spaargeld in zit gaat failliet, de boot waarmee je toeristentrips uitvoert zinkt. Wat doe je dan? Van de nood een deugd maken, dat is de aanpak van de Surinaams-Nederlandse Tessa Leuwsha (1967) en haar Surinaamse partner Sirano Zalman. Samen varen ze het binnenland in met een oude garnalenboot, het avontuur tegemoet. Hun ervaringen tekent Leuwsha op in De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname.